Powstanie świata, jest opowieścią o chaosie i potężnych bytach, które ukształtowały znaną rzeczywistość w mitologii nordyckiej. Lód i ogień łącząc się we wspólnym tańcu dały życie wielu nowym historiom oraz bohaterom. Jak więc tak naprawdę wyglądało powstanie świata w wierzeniach Skandynawów?
Mity kosmogoniczne
W świecie ciekawych mitów, gdzie rzeczywistość i siły nadprzyrodzone wspólnie ze sobą koegzystują, szczególne miejsce zajmują opowieści o początkach wszechświata. Odsłaniają one jednocześnie wieloaspektowe i symboliczne historie poszczególnych wierzeń. Mity kosmogoniczne, bo tak się nazywają, próbują pokazać jak dawne ludy tłumaczyły sobie niektóre zjawiska zachodzące w świecie rzeczywistym. Jednocześnie są one fundamentem pewnych tradycji, które występują na przestrzeni opowieści w danej mitologii.
Powstanie świata – zaczęło się od pustki Ginnungagap
Zanim pojawili się bogowie czy potwory, istniała tylko pustka. Zwała się Ginngugagap i swoje miejsce w kosmosie znalazła między dwoma krainami; Muspelheim oraz Niflheim. Ta pierwsza była uosobieniem ognia i lawy, zaś druga skuta była wiecznym mrozem. Z ośnieżonej krainy wypływała rzeka Hwergelmer, która rozdzielała się na pomniejsze jedenaście strumieni; stróżki wody docierając do pustki Ginngugagap zamieniały się w lód. Tam właśnie, pośrodku tej otchłani spotkały się dwa przeciwstawne żywioły.
Ymir i krowa Audumbla
Lód pod wpływem gorąca zaczął topnieć. Z kropel wody powstało nowe życie – Ymir, pierwsza istota o symbolice chaosu, która okazała się być ojcem wszystkich olbrzymów oraz wielka krowa Audumbla. Jej mleko było źródłem pożywienia pierwszego olbrzyma, ale sama również musiała coś jeść; zaczęła więc wylizywać lód wokół niej. Już następnego dnia z wylizanego lodu pojawił się Buri – w mitologii nordyckiej praojciec bogów zwanymi Asami.
Synowie pragnący pokoju
Buri miał syna o imieniu Borr, który poślubił jedną z olbrzymek. Z tego małżeństwa narodziła się trójka braci zwiastujących powstanie świata. Odyn, We i Wili, bo takie nosili imiona, widząc jak wielkim złem przesiąknięty jest Ymir, zapragnęli ustanowić pokój i stworzyć świat na swoją modłę. Postanowili więc, że zgładzą pradawnego olbrzyma oraz jego ród w celu osiągnięcia harmonii.
Bunt synów Buriego: powstanie świata
Tak jak zapowiedzieli bracia – tak zrobili. Odbyli straszliwe i długie bitwy przeciwko potomkom Ymira, a także jemu samemu. Nie było to jednak takie łatwe, olbrzym posiadał potężną moc i był za silny nawet dla braci. Szybko jednak wpadli oni na pomysł zgładzenia przeciwnika podczas snu i nie tracąc czasu, w środku nocy zakradli się do olbrzyma zabijając go. Plan powiódł się, a krew spływająca z ran zmarłego stopiła wszystkie olbrzymy poza Bergelmirem (i jego żoną), który uciekł i w przyszłości zapoczątkował nowy ród jotunów. Nadchodził czas nowej ery.
Powstanie świata z ciała olbrzyma
Po sprytnej wygranej bracia mogli przystąpić do kształtowania innych światów. Postanowili posłużyć się ciałem zmarłego olbrzyma, aby uporządkować wszechświat i dać nowym pokoleniom szansę na życie w dobrostanie, ale także zapewnić innym istotom szansę na godne życie. Z części ciała Ymira powstały:
- Świat – powstał z ciała wielkiego olbrzyma ułożonego na samym środku pustki;
- Woda, jeziora i morza – powstały z krwi;
- Góry i skały – powstały z kości;
- Niebo – powstało z czaszki, podtrzymywanej przez cztery karły będące personifikacjami kierunków świata;
- Chmury – powstały z kawałków mózgu;
- Mur otaczający krainę – powstał z rzęs;
- Flora – powstała z włosów.
Bogowie dodali jeszcze słońce, księżyc i gwiazdy na niebie, które były skradzionymi z Muspelheim iskrami żywego ognia. Chcąc tchnąć życie w przepiękny krajobraz, Odyn odszukując dwie kłody dał im życie. Tak właśnie nadano początek pierwszym ludziom: kobieta pochodziła z drewna wiązu natomiast mężczyzna z drewna jesionu. Pierwszy stworzony świat został okrzyknięty Midgardem, krainą ludzi.
Źródła:
- Ginnungagap – „mitologia.fandom.com” [data dostępu: 29.01.24r];
- Powstanie świata – „mitologia-nordycka.wikidot.com” [data dostępu: 29.01.24r.];
- Powstanie świata według wikingów – „dzikibez.pl” [data dostępu: 29.01.24r.];
- Mitologia nordycka – mit to stworzeniu świata – „mitologie2.wordpress.com” [data dostępu: 29.01.24r.].
Oprac. Hugo Burdajewicz, Kraków 2024 ©
